Asielopvang in Lansingerland

Op maandag 30 oktober vond er in het gemeentehuis een informatieavond over de nieuwe noodopvanglocatie plaats. Voor deze avond waren omwonenden per brief uitgenodigd maar ook andere geïnteresseerden waren welkom. De avond was aangekondigd via diverse communicatiekanalen.

Tijdens de informatiebijeenkomst werden presentaties gegeven door vertegenwoordigers van de gemeente en het COA. Ook hadden inwoners de gelegenheid om vragen te stellen. U kunt hier het verslag van de avond en de presentatie (pdf, 4MB) van de gemeente en het COA bekijken.

Hier leest u meer over de besluiten die zijn genomen om deze nieuwe opvanglocatie voor asielzoekers aan de Tobias Asserlaan te realiseren.

Hoe is de keuze voor deze locatie tot stand gekomen?

Het college van burgemeester en wethouder mag zelf een besluit nemen over noodopvang en mag daarvoor een locatie aanwijzen. Dat heeft het college gedaan op 23 mei 2023. De gemeenteraad heeft in haar vergadering van 29 juni gesproken over de benodigde financiën en de randvoorwaarden voor de opvang. Zo worden er maximaal 200 vluchtelingen opgevangen op deze locatie, krijgt de locatie een duur van 1 tot 3 jaar, worden lokale maatschappelijke organisaties betrokken en gaat er in het najaar een informatieproces van start. Als de zogenaamde landelijke ‘Spreidingswet’ van kracht wordt, dan is de verwachting dat Lansingerland in totaal zo’n 300 vluchtelingen zal moeten opvangen. Op deze locatie zou dit mogelijk zijn.

Waarom is de Tobias Asserlaan de juiste locatie?

De aangewezen locatie, die bestemd is voor tijdelijke voorzieningen, voldoet aan belangrijke randvoorwaarden die eerder door de gemeenteraad zijn genoemd voor asielopvang: kleinschalig en in de buurt van maatschappelijke voorzieningen. Hier kan de opvang snel worden gerealiseerd omdat de gemeente eigenaar is van de grond en er op dit moment nog niets gebouwd is. Ook de huidige crisis-noodopvang ‘de Tobias’, voor 50 asielzoekers, bevindt zich in de buurt van deze locatie. Als de nieuwe opvangvoorziening gereed is, sluit de Tobias haar deuren en verhuizen deze mensen van de Tobias naar de nieuwe locatie.

Waarom bieden wij noodopvang in onze gemeente?

De asielzoekerscentra in Nederland zitten overvol. Asielzoekers verblijven langer bij het COA in de opvang dan de bedoeling is, doordat de wachttijden bij de IND fors zijn opgelopen en er onvoldoende woningen zijn voor statushouders (asielzoekers die een verblijfstatus hebben gekregen). Als er niet voldoende plekken voor opvang komen, moeten de mensen worden opgevangen in crisis-noodopvanglocaties zoals sporthallen. Die locaties zijn niet geschikt voor langer verblijf van groepen mensen. Er zijn dus dringend extra noodopvanglocaties nodig. Het rijk (het COA) heeft hiervoor een oproep gedaan aan alle gemeenten in Nederland. Inmiddels is er op diverse plaatsen in Nederland noodopvang met een verschillende levensduur. Als gemeente willen wij ook onze verantwoordelijkheid nemen en een eerlijke bijdrage leveren aan een fatsoenlijke opvang van asielzoekers in ons land. We vinden het belangrijk om zoveel mogelijk zelf te bepalen wat er in onze gemeente gebeurt op het gebied van asielopvang. Bij een vraagstuk als opvang van asielzoekers past het dat het gemeentebestuur verantwoordelijkheid neemt en een belangenafweging maakt tussen het algemeen belang en de belangen van omwonenden en inwoners. Het college heeft dit zorgvuldig gedaan en dit besproken met de gemeenteraad. Uiteraard gaan we hierover verder in gesprek met omwonenden, inwoners, organisaties en andere belanghebbenden.
De gemeente Lansingerland en het COA sluiten een bestuurlijke overeenkomst met onderlinge afspraken over de opvanglocatie.

Daarnaast is de opvang van vluchtelingen een verplichting die we als land zijn aangegaan door ondertekening van internationale verdragen en door Europese en nationale wetgeving. Aan die verplichting moeten we met elkaar, als land, invulling geven.

Zijn de plannen voor de opvanglocatie al definitief?

Ja. Het college van burgemeester en wethouder mag zelf een besluit nemen over noodopvang en mag daarvoor een locatie aanwijzen. Dat heeft het college op 23 mei 2023 gedaan. De gemeenteraad heeft in haar vergadering van 29 juni gesproken over de benodigde financiën en de randvoorwaarden voor de opvang. Zo worden er op deze kleinschalige locatie voor nu 200 asielzoekers opgevangen, krijgt de locatie een duur van 1 tot 3 jaar, worden lokale maatschappelijke organisaties betrokken en worden in het najaar inwoners en andere belanghebbenden geïnformeerd en betrokken.

Wie betaalt de kosten voor de realisatie van deze opvanglocatie?

Gemeenten krijgen van het Rijk (het COA) de kosten voor de opvang van asielzoekers gecompenseerd.

Waar kan ik vergaderingen van de gemeenteraad over deze asielopvang terugkijken?

De gemeenteraad heeft in meerdere openbare vergaderingen over asielopvang en de nieuwe opvanglocatie gesproken. Deze vergaderingen kunt u online terugkijken.

Beeldvormende avond 1 februari: Toelichting Spreidingswet
Beeldvormende avond 11 april: Uitleg over opgave asielopvang
Commissievergadering 11 mei: De commissie sprak over vier alternatieve locaties
Commissievergadering 8 juni: De commissie sprak over de randvoorwaarden
Raadsvergadering 29 juni: De gemeenteraad nam een definitief besluit over de asielopvang

Hier kunt u meer lezen over de werkzaamheden van het COA, over de verschillende soorten opvanglocaties en geven we uitleg over diverse termen bij vluchtelingenopvang.

Wat is het COA?

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang en begeleiding van asielzoekers in Nederland tijdens de asielprocedure. Dit houdt in dat het COA zorgt voor huisvesting vanaf het moment dat de asielzoeker asiel aanvraagt in Nederland tot aan het moment dat de asielzoeker Nederland moet verlaten of een verblijfsvergunning krijgt. Ook vangt het COA statushouders op totdat zij een woning krijgen in de gemeente waaraan zij gekoppeld zijn. Kijk voor meer informatie op de website van het COA. Het COA is straks ook verantwoordelijk voor het beheer van de nieuwe noodopvanglocatie aan de Tobias Asserlaan.

Wat voor soorten opvanglocaties zijn er voor asielopvang?

Asielopvang-locaties zijn er in veel verschillende vormen. Wij noemen hier drie soorten, maar er zijn er meer. Er is crisis-noodopvang (opvang voor 6-12 maanden), noodopvang (1 tot 3 jaar) en structurele opvanglocaties (AZC’s). De opvanglocaties worden georganiseerd en beheerd door het COA. Crisis-noodopvanglocaties (in Lansingerland hebben we nu nog de Tobias) mogen tijdelijk wat langer open blijven, maar bieden geen structurele oplossing voor de lange termijn. Het is daarom belangrijk om voor een langere termijn voldoende opvangcapaciteit te creëren. De nieuwe opvanglocatie (net als de Tobias ook aan de Tobias Asserlaan) is een noodopvanglocatie voor 1 tot 3 jaar.

Vluchtelingen, asielzoekers, statushouders, noodopvang, azc’s – wat is wat?

Vluchtelingen zijn mensen die wegens oorlog of andere redenen vrezen voor hun leven. Vluchtelingen die asiel aanvragen heten asielzoekers. Zij worden tijdens de behandeling van hun asielaanvraag normaal opgevangen in asielzoekerscentra (azc’s). De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) behandelt de asielaanvragen. Zodra asielzoekers een verblijfstatus krijgen in Nederland worden ze statushouders genoemd. Vanaf dat moment hebben ze ook recht op een woning in Nederland. De doorstroom van statushouders vanuit de azc’s naar woningen is als gevolg van de krapte op de woningmarkt laag. Daarom blijven de statushouders langer in azc’s. Onder andere hierdoor heeft het COA te weinig opvangcapaciteit. Om toch aan de wettelijke taak te kunnen voldoen om iedereen die in Nederland asiel aanvraagt op te kunnen vangen, zijn extra opvanglocaties nodig, zoals de noodopvanglocatie die nu aan de Tobias Asserlaan komt.

Via de onderstaande vragen en antwoorden leest u hoe alles geregeld is op deze opvanglocatie.

Voor welke doelgroep is deze locatie?

Het gaat om mensen van diverse leeftijden en nationaliteiten, alleengaande volwassenen met/zonder kinderen en gezinnen die asiel aanvragen in Nederland. De samenstelling van deze groep verandert doorlopend. Het is daarom niet mogelijk om uitspraken te doen over wie er naar deze opvanglocatie komen. Het COA spant zich in om tot een evenwichtige samenstelling van bewoners te komen. Begrijpelijkerwijs is de instroom van asielzoekers in Nederland leidend.

Hoe gaat de huisvesting er op deze locatie straks uitzien?

Dat is nu nog niet duidelijk. Dit wordt in de loop van dit najaar duidelijk. In ieder geval bevinden zich straks in het gebouw een centrale keuken, een dienstencentrum (met bijv. een huisarts) en een recreatieruimte.

Wie wordt de beheerder van deze locatie?

Het COA gaat deze locatie beheren en coördineert en organiseert straks alles om deze opvanglocatie goed te laten lopen. Dit doen zij met diverse samenwerkingspartners.

Wat doen de bewoners overdag?

De mensen die in de opvang verblijven, hebben dezelfde rechten en plichten als ieder ander in Nederland als het aan komt op bewegingsvrijheid. Ze mogen zich dus vrij bewegen in de gemeente. Het COA kent huisregels, bewoners krijgen deze in hun eigen taal uitgereikt. Ook krijgen bewoners uitleg over rechten, plichten en omgangsvormen in Nederland. De bewoners zijn zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van hun eigen leefomgeving. Leerplichtige kinderen volgen onderwijs.

Daarnaast hebben volwassenen gesprekken met onder meer de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en Vluchtelingenwerk. Ze bereiden zich met programma’s en/of vrijwilligerswerk voor op hun toekomst in Nederland of in een ander land. Met lokale organisaties en partijen in de omgeving zoekt het COA naar een zinvolle tijds- en dagbesteding.

Mogen asielzoekers werken?

Asielzoekers mogen, als hun asielaanvraag langer dan een half jaar in behandeling is, ook betaald werk doen. Dit mag dan maximaal 24 weken per jaar. Wie werkt, moet een eigen bijdrage betalen voor de kosten van de opvang.
Werken kan alleen met een tewerkstellingsvergunning (TWV). Een toekomstige werkgever kan dit aanvragen via het UWV. De asielzoekers mogen ook vrijwilligerswerk doen, als dit een algemeen maatschappelijk belang dient. Hiervoor hebben ze een vrijwilligersverklaring van het UWV nodig. 

Mogen de bewoners ook bezoek ontvangen?

Ja, ze mogen bezoek ontvangen. Het COA kent een bezoekersregeling met bepaalde afspraken over het ontvangen van bezoek.

Is de noodopvang een openbare locatie?

Nee, de noodopvanglocatie is geen openbare locatie. Bewoners kunnen vrij in en uit lopen. Bezoekers moeten zich identificeren.

Wordt er ook sociale, emotionele en juridische hulp aan de bewoners geboden?

Bewoners kunnen dit soort hulp krijgen. Het COA regelt psychosociale ondersteuning via de huisartsenzorg, maatschappelijke organisaties en de zorgverzekeraar. Het COA kan ook hulp bieden bij juridische vraagstukken.

Krijgen de bewoners leefgeld?

De bewoners krijgen leefgeld volgens de wettelijke regelingen die voor asielzoekers gelden

Koken de bewoners zelf?

In principe krijgen de bewoners leefgeld om zelf boodschappen te doen en te koken. Op deze nieuwe opvanglocatie komen voorzieningen om te koken. Op crisisnoodopvanglocaties zijn vaak geen keukens aanwezig om te koken. Dan wordt het eten door het COA verzorgt. Op noodopvanglocaties, zoals deze, kan in de meeste gevallen wel gekookt worden.

Komen er onderwijsvoorzieningen voor kinderen?

Alle kinderen in Nederland hebben recht op onderwijs. Ook kinderen van asielzoekers gaan naar school. In ieder geval zo snel mogelijk nadat ze in Nederland zijn aangekomen. Dit gaat vaak via speciale klassen bij reguliere scholen (ISK-klassen, Internationale Schakelklassen). Gemeenten zorgen voor het onderwijs aan leerplichtige kinderen. Vanuit het COA en het ministerie van OCW zijn er extra vergoedingen voor scholen en gemeenten om onderwijs voor asielzoekers mogelijk te maken.

Hoe lang blijven de asielzoekers op deze locatie?

Dat is moeilijk te voorspellen, want het is afhankelijk van verschillende factoren. In een tijdelijke noodopvanglocatie verblijven meestal mensen die aan het begin staan van hun asielprocedure. De duur van hun verblijf is afhankelijk van wanneer ze aan de beurt zijn voor een volgende stap in de procedure en van mogelijkheden tot doorstroom naar reguliere opvanglocaties.

Waar gaan de asielzoekers daarna naar toe?

De opvang van asielzoekers in Nederland is op dit moment een behoorlijke puzzel als gevolg van de hoge instroom van vluchtelingen in Nederland, de hoge bezetting op de vaste locaties van het COA en de in gebruik genomen crisis-noodopvanglocaties in ons land waarvan de looptijd varieert van enkele weken tot een half jaar. Dat betekent dus dat er, met name op (crisis)noodopvanglocaties een hoog verloop kan zijn van mensen: omdat er continue (crisis)noodopvanglocaties sluiten en openen. Daarnaast streeft het COA ernaar om alle asielzoekers die in procedure zitten of een verblijfsvergunning hebben gekregen uiteindelijk te huisvesten op reguliere locaties.

Hoe wordt de veiligheid rond de opvanglocatie geregeld?

Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid op haar locaties. Dit doet de organisatie in samenwerking met een beveiligingsorganisatie. Er zijn 24 uur per dag, 7 dagen per week medewerkers van het COA en beveiligers op de locatie aanwezig. Waar nodig is er contact tussen het COA, de gemeente en de politie. De asielzoekers krijgen begeleiding en voorlichting over onderwerpen zoals veiligheid maar ook omgangsvormen in Nederland. Van te voren wordt goed bekeken of er extra maatregelen nodig zijn om de opvanglocatie en de omgeving veilig te houden.

Hier leest u meer over de planning die er is om de nieuwe opvanglocatie te realiseren.

Wanneer opent de opvanglocatie haar deuren?
Wij verwachten dat de opvanglocatie halverwege het tweede kwartaal van 2024 haar deuren opent. Gedurende het hele proces houden we belanghebbenden zoals omwonenden, andere belangstellenden en samenwerkingspartners op de hoogte.

Omgevingsvergunning

De bekendmaking van de verleende omgevingsvergunning aan het COA staat vanaf 24 april 2024 op www.officielebekendmakingen.nl. Bekijk ook het nieuwsbericht ‘Omgevingsvergunning noodopvang asielzoekers‘ hierover. 

Werkzaamheden

In de eerste week van 2024 zijn de voorbereidende werkzaamheden op de locatie gestart. Het gaat hierbij om het bouw- en woonrijp maken van de locatie. Dan kunt u denken aan grondwerkzaamheden, aanleg van riolering en andere ondergrondse voorzieningen, aanleg van een ontsluitingsweg, fietspad en aanleg van verharding voor bijvoorbeeld parkeren. We verwachten dat de voorbereidende werkzaamheden eind februari 2024 gereed zijn. Na het verlenen van de vereiste omgevingsvergunning door de gemeente krijgt het COA de locatie opgeleverd en wordt de noodopvang gerealiseerd.

Verwachte opening

Bij een voorspoedige behandeling en doorloop van de aangevraagde omgevingsvergunning is het mogelijk dat er begin maart kan worden gestart met het plaatsen van de noodopvang door het COA. Wanneer de deuren daadwerkelijk openen kunnen we nu nog niet precies aangeven. De verwachting is halverwege het tweede kwartaal van 2024. Voordat de bewoners er hun intrek nemen, krijgt u nog de gelegenheid om een kijkje te komen nemen. We houden u hiervan op de hoogte.

Hoe we betrokkenen en geïnteresseerden informeren over de nieuwe opvanglocatie, leest u hier.

Hoe worden inwoners en andere betrokkenen geïnformeerd?

De gemeente vindt het belangrijk om inwoners en andere betrokkenen te informeren over de opvang van asielzoekers bij de nieuwe opvanglocatie. De afgelopen tijd is er al overleg geweest met de direct omwonenden en de projectontwikkelaars van de woningbouwlocatie Wilderszijde. Nu er op 29 juni 2023 een definitief besluit is genomen door de gemeenteraad worden de samenwerkingspartners en andere belanghebbenden geïnformeerd en betrokken bij de verdere invulling van de noodopvanglocatie. In het najaar werd er een informatieavond georganiseerd voor inwoners en andere betrokkenen en geïnteresseerden. Zie meer informatie onder het eerste kopje ‘Informatieavond 30 oktober’.

Klankbordgroep

De gemeente en het COA hebben eind 2023 een klankbordgroep opgericht waaraan belanghebbenden, veelal omwonenden, kunnen deelnemen. De leden van de klankbordgroep worden geïnformeerd en gaan in gesprek over onderwerpen die te maken hebben met de noodopvanglocatie en die van belang zijn voor bewoners en/of andere belanghebbenden. Onderwerpen die aan bod kunnen komen zijn de locatie en het toekomstige gebouw, de veiligheid, aansluiting bij lokale voorzieningen, communicatie, draagvlak en werk.

De leden van de klankbordgroep hebben aangegeven graag de ogen en oren van andere belanghebbende inwoners te willen zijn. Signalen die zij vanuit de samenleving opvangen, communiceren zij in de klankbordgroep naar de gemeente en het COA. De leden van de klankbordgroep worden zo goed mogelijk geïnformeerd zodat zij dit ook mee terug kunnen nemen naar andere bewoners.

Heeft u een vraag over de klankbordgroep? Mailt u deze dan naar asielopvang@lansingerland.nl.

Omwonendenoverleg

Het COA zet vaak na ingebruikname van de locatie een omwonendenoverleg op voor regelmatig overleg met de omgeving. Tijdens deze overleggen wordt onder meer besproken hoe het gaat, wat de omgeving opvalt en waar meer (of minder) aandacht voor zou moeten zijn. Deze overleggen zijn bedoeld om met de belanghebbenden goed contact te hebben en te houden tijdens de duur van de opvang. Voor deze reguliere overleggen worden ook de gemeente, een vertegenwoordiger van de politie en maatschappelijk betrokkenen uitgenodigd.

Waar kan ik terecht voor meer informatie?

Misschien heeft u een vraag over de noodopvanglocatie die niet vermeld staan op deze webpagina. Stelt u deze vraag dan aan de gemeente via asielopvang@lansingerland.nl.

Hoe kan ik op de hoogte blijven?

Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen rond de noodopvanglocatie? Geef uw e-mailadres dan door via asielopvang@lansingerland.nl Wij sturen u dan een bericht bij belangrijke ontwikkelingen.

Waar vind ik meer informatie over asielopvang in het algemeen?

Op de website van het COA staat veel informatie. Lees bijvoorbeeld maar eens:
Asielopvang in de buurt
Hoe werkt asiel in Nederland?
Feiten en fabels over asielopvang

Ik heb kleding en goederen over. Kan ik deze brengen naar de opvanglocatie?

Nee. Het COA heeft helaas geen gelegenheid tot het sorteren en distribueren van kleding en goederen op een tijdelijke opvanglocatie. U kunt kleding en goederen het beste brengen naar inzamelpunten, zoals van het Leger des Heils of van kringloopwinkels. Mocht er kleding of goederen nodig zijn voor de bewoners van de locatie, dan maakt het COA gebruik van bestaande contacten met verschillende lokale organisaties.

Hieronder leest u over de ervaringen die de gemeente Lansingerland al heeft opgedaan met de opvang van vluchtelingen.

Heeft de gemeente Lansingerland ervaring met de opvang van vluchtelingen?

Ja. Lansingerland heeft in het verleden crisisopvang geboden. Crisisopvang gebeurt vaak in een sporthal. Dit is echt tijdelijke opvang. In het voorjaar van 2022 is de tijdelijke opvanglocatie voor asielzoekers ‘de Tobias’ gebouwd in Bergschenhoek. Hier wonen nu 50 asielzoekers. Zo gauw de nieuwe asielopvang klaar is, verhuizen de mensen naar de nieuwe locatie. Daarnaast heeft de oorlog tussen Rusland en Oekraïne een grote stroom vluchtelingen veroorzaakt. Veel Oekraïense ontheemden vonden bij inwoners een opvangplek of in ‘de Kulck’, het voormalige Rabobankgebouw in Bergschenhoek. Hier woonden tijdelijk gezinnen met kinderen die speciale verzorging nodig hadden. Deze is inmiddels gesloten en de mensen wonen elders. Al snel bleek dat Oekraïners langer zouden blijven, omdat de oorlog voortduurt. Daarom heeft de gemeente zich samen met 3B Wonen ingespannen om 132 flexwoningen te realiseren aan de Sporthoeklaan in Bergschenhoek. Hier kunnen 150 Oekraïense ontheemden tijdelijk wonen, net als 80 mensen die met spoed een woning zoeken. Ook worden er plannen gemaakt om flexwoningen te plaatsen aan de Noordeindseweg in Berkel en Rodenrijs.

In juni 2023 is een Zorg- en Herstelcentrum voor Oekraïners geopend met maximaal 22 plekken. Hier worden Oekraïners verzorgt die specialistische zorg nodig hebben of moeten revalideren van zware verwondingen. Meer informatie over Langdurige opvang Oekraïners vindt u op de website.

Wonen er straks ook statushouders in deze opvanglocatie?

Dat is niet het uitgangspunt. Deze opvanglocatie is voor asielzoekers die hun land van herkomst zijn ontvlucht en in Nederland een asielaanvraag hebben gedaan. Gedurende deze periode hebben mensen nog geen recht op huisvesting, daarom wonen zij in een opvang. Van een deel wordt de asielaanvraag ingewilligd en zij ontvangen een verblijfsvergunning (zij heten dan statushouder). Statushouders worden aan een gemeente gekoppeld die een woning voor hen moet zoeken. Helaas kan het wat langer duren voordat er een passende woning gevonden is. Daarom verblijven op dit moment ook veel statushouders in asielzoekerscentra terwijl zij wachten op een woning. Statushouders die in de gemeente Lansingerland een woning krijgen moeten inburgeren. Dat betekent dat zij de Nederlandse taal moeten leren. Verder bestaat het inburgeringsprogramma uit verschillende onderdelen zoals een Participatieverklaringstraject, een Module Arbeidsmarkt en Participatie, maatschappelijke begeleiding en financiële ontzorging. Daarnaast worden zij begeleidt bij het vinden van werk.

De bekendmaking van de verleende omgevingsvergunning aan het COA staat vanaf 24 april 2024 op www.officielebekendmakingen.nl. Bekijk ook het nieuwsbericht ‘Omgevingsvergunning noodopvang asielzoekers‘ hierover.

Bij de verdeling van het benodigd aantal opvangplaatsen is de raming van Zuid-Holland: 19.776 plekken. Raming Lansingerland: 446 (waarvan 38 Alleenstaande minderjarige vreemdelingen, afgekort AMV). Dit is terug te vinden in het totaaloverzicht van de Rijksoverheid van alle gemeenten.

Naast de opvang van asielzoekers hebben we ook een grote woningbouwopgave met de nadruk op betaalbare woningen voor jongeren, starters, lage en middeninkomens. De komende jaren bouwen we dan ook volop betaalbare woningen. Zo worden er in 2024 ruim 100 sociale huurwoningen opgeleverd. In totaal staan er circa 3.100 sociale huurwoningen en 2.200 middenhuur en koopwoningen op de planning. Deze worden uiteraard niet allemaal op de korte termijn gebouwd, maar laat wel onze ambitie zien.